Cấu Trúc Câu Điều Kiện Trong Tiếng Anh: Công Thức, Cách Sử Dụng Và Bài Tập

Câu điều kiện là một phần ngữ pháp quan trọng trong tiếng Anh, giúp người nói diễn đạt các tình huống giả định và kết quả dựa trên những điều kiện cụ thể. Hiểu ngữ pháp và sử dụng chính xác các dạng câu điều kiện trong tiếng Anh không chỉ giúp cải thiện khả năng giao tiếp mà còn là một yếu tố quan trọng trong việc viết các bài luận và làm bài kiểm tra. Ở bài viết dưới đây, hãy cùng Trung tâm IELTS Thanh Loan tìm hiểu chi tiết về công thức, trường hợp sử dụng các câu điều kiện 0 1 2 3 và một số câu điều kiện hỗn hợp khác.

Câu điều kiện là gì?

Câu điều kiện là một cấu trúc câu phức trong đó một mệnh đề (mệnh đề chính) diễn tả một kết quả hoặc hệ quả có thể xảy ra, phụ thuộc vào một điều kiện được nêu trong mệnh đề còn lại (mệnh đề giả thiết, thường bắt đầu bằng “If”). Nói cách khác, các câu điều kiện If thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa hai sự việc, hành động hoặc tình huống.

Ví dụ minh họa về mệnh đề điều kiện:

• If it rains, I will stay home. (Nếu trời mưa, tôi sẽ ở nhà.)
  • Mệnh đề giả thiết: it rains
  • Mệnh đề chính: I will stay home
• If you exercise regularly, you will be healthier. (Nếu bạn tập thể dục thường xuyên, bạn sẽ khỏe mạnh hơn.)
  • Mệnh đề giả thiết: you exercise regularly
  • Mệnh đề chính: you will be healthier

Các loại câu điều kiện trong tiếng Anh

Các câu điều kiện trong tiếng Anh được phân thành nhiều loại khác nhau, mỗi loại thể hiện một mức độ khả thi hoặc thời gian khác nhau của điều kiện và kết quả. Cụ thể, câu điều kiện loại If bao gồm 4 loại chính, đó là cấu trúc câu điều kiện loại 1 2 3 và loại 0. Cách nhận biết các câu điều kiện trong tiếng Anh cơ bản như sau:

Các loại câu điều kiện tiếng Anh	Công thức câu điều kiện	Cách sử dụng các loại IF
Câu điều kiện loại 0	If + S (chủ ngữ) + V (hiện tại đơn), S + V (hiện tại đơn).	Diễn tả một sự thật hiển nhiên, một quy luật tự nhiên hoặc một hành động thường xuyên xảy ra khi có điều kiện nhất định.
Câu điều kiện loại 1	If + S + V (hiện tại đơn), S + V (tương lai đơn) Hoặc: If + S + V (hiện tại đơn), S + can/may/might… + V(nguyên mẫu).	Diễn tả một khả năng có thể xảy ra trong tương lai nếu điều kiện được đáp ứng.
Câu điều kiện loại 2	If + S + V (quá khứ đơn), S + would/could + V(nguyên mẫu).	Diễn tả một tình huống giả định, không có thật hoặc ít có khả năng xảy ra ở hiện tại, và kết quả của nó.
Câu điều kiện loại 3	If + mệnh đề điều kiện (thì quá khứ hoàn thành), S + would/could + have + V3/V-ed.	Diễn tả một tình huống giả định, không có thật trong quá khứ, và kết quả của nó (cũng không có thật).
Câu điều kiện loại 2 3 kết hợp – Giả thiết: If 3 – Kết quả: If 2	If + S+ had + V3/Ved + …, S+ would/could/… + V(bare) +…	Diễn tả một điều kiện không có thật trong quá khứ dẫn đến một kết quả không có thật ở hiện tại.
Câu điều kiện loại 2 và 3 hỗn hợp – Giả thiết: If 2 – Kết quả: If 3	If + S+ V2/Ved +…, S+ would/could/… + have + V3/Ved + …	Diễn tả một điều kiện không có thật ở hiện tại dẫn đến một kết quả không có thật trong quá khứ. Xuất sang Trang tính

Câu điều kiện loại 0

Câu điều kiện loại 0 diễn tả một sự thật hiển nhiên hoặc một kết quả tất yếu xảy ra khi có một điều kiện nhất định. Cả hai mệnh đề điều kiện và kết quả đều sử dụng thì hiện tại đơn.

• Công thức câu If 0: If + S + V (hiện tại đơn), S + V (hiện tại đơn).
• Cách sử dụng: 
  • Mô tả các hiện tượng tự nhiên, quy luật khoa học không thể chối cãi.
  • Đưa ra yêu cầu hoặc nhờ vả một cách lịch sự.
  • Thể hiện những hành động lặp đi lặp lại khi điều kiện được đáp ứng.
  • Đưa ra hướng dẫn, lời khuyên hoặc cảnh báo về hậu quả có thể xảy ra.

• Ví dụ:
  • If you heat water to 100 degrees Celsius, it boils. (Nếu bạn đun nước đến 100 độ C, nó sẽ sôi.)
  • If you see him, please tell him to call me. (Nếu bạn gặp anh ta, hãy nhắn anh ta gọi cho tôi.)
  • He always walks to school if the weather is nice. (Anh ấy luôn luôn đi bộ đến trường nếu thời tiết đẹp.)

Trong câu điều kiện loại 0, chúng ta có thể thay thế “If” bằng “when” hoặc “whenever” mà không làm thay đổi nghĩa của câu. Ngoài ra, cả hai mệnh đề trong câu điều kiện loại 0 đều sử dụng thì hiện tại đơn, ngay cả khi diễn tả một sự việc có thể xảy ra trong tương lai. Điều này nhấn mạnh tính tất yếu và thường xuyên của kết quả.

Câu điều kiện loại 1

Câu điều kiện loại 1 được dùng để nói về một tình huống có thể xảy ra trong tương lai, nếu một điều kiện cụ thể ở hiện tại được đáp ứng. Mệnh đề điều kiện sử dụng thì hiện tại đơn, còn mệnh đề kết quả dùng thì tương lai đơn hoặc động từ khuyết thiếu (can, could, may, might) để thể hiện khả năng.

• Công thức: 
  • If + S + V (thì hiện tại đơn), S + will + V (thì tương lai đơn)
  • If + S + V (thì hiện tại đơn), S + can/may/might… + V(nguyên mẫu)
• Cách sử dụng:
  • Mô tả một tình huống hoặc sự kiện có khả năng xảy ra trong tương lai, miễn là điều kiện được nêu ra trở thành hiện thực.
  • Thể hiện một hành động có thể sẽ diễn ra nếu một điều kiện nào đó ở hiện tại được đáp ứng.
  • Sử dụng “May” thay vì “Will” để nhấn mạnh rằng kết quả không hoàn toàn chắc chắn, chỉ là một khả năng có thể xảy ra.
• Ví dụ:
  • If I finish my work early, I will go to the cinema. (Nếu tôi hoàn thành công việc sớm, tôi sẽ đi xem phim.)
  • If you study hard, you will pass the exam. (Nếu bạn học chăm chỉ, bạn sẽ vượt qua kỳ thi.)
  • She may buy a new car if she gets a promotion. (Cô ấy có thể sẽ mua một chiếc xe mới nếu được thăng chức.)

Câu điều kiện loại 2

Đây là loại câu điều kiện trong tiếng Anh diễn tả điều không có thật ở hiện tại và kết quả của nó cũng không có thật hoặc ít khả năng xảy ra.

• Công thức: If + S + V (thì quá khứ đơn), S + would/could + V(nguyên mẫu)
• Cách sử dụng:
  • Đề xuất một hành động nên làm trong một tình huống giả định.
  • Đặt câu hỏi về những gì có thể xảy ra trong một hoàn cảnh không có thật.
  • Tưởng tượng về một điều không tồn tại hoặc không thể xảy ra.
  • Yêu cầu một cách lịch sự và gián tiếp, thể hiện sự tôn trọng.
  • Từ chối một lời mời hoặc đề nghị một cách nhẹ nhàng, tránh gây khó chịu.
• Ví dụ: 
  • If I were you, I would apologize to her. (Nếu tôi là bạn, tôi sẽ xin lỗi cô ấy.)
  • What would you do if you won the lottery? (Bạn sẽ làm gì nếu bạn trúng số độc đắc?)
  • If I had wings, I would fly around the world. (Nếu tôi có cánh, tôi sẽ bay vòng quanh thế giới.)

Câu điều kiện loại 3

Câu điều kiện trong tiếng Anh này diễn tả một tình huống giả định trong quá khứ và kết quả của nó, cả hai đều không xảy ra trong thực tế.

• Công thức: If + mệnh đề điều kiện (quá khứ hoàn thành), S + would/could + have + V3/V-ed
• Cách sử dụng: 
  • Thể hiện sự nuối tiếc hoặc suy nghĩ về một hành động trong quá khứ đã không xảy ra, và tưởng tượng về kết quả khác biệt nếu hành động đó đã được thực hiện.
  • Dùng “Could” để nhấn mạnh khả năng một sự việc đã có thể xảy ra nếu điều kiện trong quá khứ được đáp ứng.
  • Dùng “Might” để chỉ ra một khả năng xảy ra trong quá khứ, nhưng không chắc chắn.
• Ví dụ:
  • If Lan had apologized, Hoa might have forgiven him.
  • If they had booked the tickets in advance, they would have gotten better seats.
  • If we had left earlier, we wouldn’t have missed the bus.

Câu điều kiện hỗn hợp

Bên cạnh các loại câu điều kiện If 1 2 3 và 0 kể trên, chúng ta sẽ thường gặp các dạng câu điều kiện nếu thì hỗn hợp. Trong tiếng Anh, câu điều kiện hỗn hợp được hiểu là sự kết hợp giữa If 2 và If 3, sử dụng trong các tình huống phức tạp hơn.

• Câu điều kiện loại 2 tập trung vào những điều không thực tế hoặc khó xảy ra ở thời điểm hiện tại.
• Câu điều kiện loại 3 đề cập đến những sự kiện giả định, không có thật trong quá khứ.

Dựa vào đặc điểm trên, ngữ pháp câu điều kiện hỗn hợp bao gồm 2 dạng phổ biến như sau:

• Phần giả thiết (điều kiện loại 3) + kết quả (điều kiện loại 2):
  • Dạng kết hợp này thể hiện một tình huống giả định trong quá khứ, nếu nó đã xảy ra thì sẽ dẫn đến một kết quả khác biệt ở hiện tại, nhưng cả hai đều không thành sự thật.
  • Ví dụ: If I had studied harder in school, I would have a better job now. (Nếu tôi đã học chăm chỉ hơn ở trường, tôi sẽ có một công việc tốt hơn bây giờ.)
• Phần giả thiết (điều kiện loại 2) + kết quả (điều kiện loại 3):
  • Cách dùng câu điều kiện này nhằm thể hiện một tình huống giả định ở hiện tại, nếu nó là sự thật thì đã dẫn đến một kết quả khác trong quá khứ, tuy nhiên cả hai đều không xảy ra.
  • Ví dụ: If I were rich, I would have bought that house last year. (Nếu tôi giàu có hơn, tôi đã mua căn nhà đó năm ngoái.)

Các trường hợp khác của cấu trúc câu điều kiện

Ngoài các công thức câu điều kiện loại 1 2 3 và loại 0, ngữ pháp tiếng Anh còn có một số cách chuyển đổi câu điều kiện trong nhiều trường hợp khác nhau. Những biến thể này mang đến sự linh hoạt và phong phú hơn cho cách diễn đạt, giúp người nói thể hiện ý tưởng một cách chính xác và tinh tế hơn trong các tình huống giao tiếp khác nhau. Dưới đây là chi tiết cách sử dụng câu điều kiện đặc biệt:

Unless

Công thức câu điều kiện có thể bắt đầu với “Unless” thay cho từ “If…not” với ý nghĩa “trừ khi”. Tuy nhiên, cấu trúc này thường chỉ được sử dụng trong câu điều kiện loại 1, diễn tả những sự việc có thể xảy ra trong tương lai.

Ví dụ:

• Unless you study hard, you will fail the exam. (Trừ khi bạn học chăm chỉ, bạn sẽ trượt kỳ thi.)
• You won’t get a promotion unless you work harder. (Bạn sẽ không được thăng chức trừ khi bạn làm việc chăm chỉ hơn.)
• Unless she apologizes, I won’t talk to her again. (Trừ khi cô ấy xin lỗi, tôi sẽ không nói chuyện với cô ấy nữa.)

Will/would

Mẫu câu “If” xuất hiện các động từ khiếm khuyết như “will/would” với mục đích:

• Thể hiện sự sẵn lòng hoặc thiện chí làm điều gì đó.

Ví dụ: If you would be so kind as to lend me your book, I would be very grateful. (Nếu bạn vui lòng cho tôi mượn cuốn sách của bạn, tôi sẽ rất biết ơn.)

• Diễn tả một sự việc trong mệnh đề điều kiện xảy ra sau sự việc trong mệnh đề chính, thường mang nghĩa “nếu có kết quả A thì tôi mới làm B”.

Ví dụ: If it would make you happy, I will cook dinner tonight. (Nếu điều đó làm bạn vui, tôi sẽ nấu bữa tối nay.)

• Khi được nhấn mạnh, “will/would” có thể biểu thị sự nghi ngờ hoặc không chắc chắn về khả năng xảy ra của sự việc trong mệnh đề điều kiện.

Ví dụ: If it will really rain tomorrow, we should cancel the picnic. (Nếu trời thực sự mưa vào ngày mai, chúng ta nên hủy chuyến dã ngoại.)

Should

“Should” cũng là một trong những cách làm câu điều kiện phổ biến, nhằm diễn tả một giả thiết ít có khả năng xảy ra hoặc mang tính ngẫu nhiên. Cấu trúc này mang tính trang trọng, thường thấy trong văn bản chính thức, và mệnh đề chính thường là một câu mệnh lệnh.

Ví dụ:

• Should the alarm sound, evacuate the building immediately. (Nếu chuông báo động kêu, hãy sơ tán khỏi tòa nhà ngay lập tức.)
• Should you encounter any difficulties, feel free to ask for help. (Nếu bạn gặp bất kỳ khó khăn nào, hãy cứ yêu cầu giúp đỡ.)

Were to

Câu điều kiện trong tiếng Anh cũng thường xuyên có sự xuất hiện cụm từ “Were to”, được sử dụng để nhấn mạnh tính giả định và ít khả năng xảy ra của một tình huống, thường mang nghĩa tiêu cực. Cấu trúc này thường thấy trong câu điều kiện loại 2 và mang tính trang trọng.

Ví dụ:

• If the Earth were to stop spinning, we would all be flung off into space. (Nếu Trái Đất ngừng quay, chúng ta sẽ bị văng ra ngoài không gian.)
• Were the company to go bankrupt, many people would lose their jobs. (Nếu công ty phá sản, nhiều người sẽ mất việc.)

Or / Otherwise

Ngoài các công thức tiếng Anh If, chúng ta có thể thay thế bởi các từ như “Or” hoặc “Otherwise”, mang ý nghĩa tương tự như “Unless” (nếu không thì). Tuy nhiên, khác với “Unless” đứng đầu mệnh đề điều kiện, “Or” và “Otherwise” lại đứng đầu mệnh đề kết quả.

Ví dụ:

• You should study hard, otherwise you will fail the exam. (Bạn nên học chăm chỉ, nếu không bạn sẽ trượt kỳ thi.)
• Hurry up, or you will miss the bus! (Nhanh lên, nếu không bạn sẽ lỡ xe buýt!)

So long as / As long as & Provided that / Providing that

Các từ/cụm từ như “As long as/So long as”, “Providing that/provided that”, có thể thay thế cho các câu điều kiện trong tiếng Anh với If khi muốn nhấn mạnh rằng sự việc ở mệnh đề chính chỉ xảy ra khi điều kiện ở mệnh đề phụ được đáp ứng đầy đủ. Tùy vào ngữ cảnh, người nói/viết sẽ lựa chọn từ ngữ phù hợp để đảm bảo tính trang trọng và rõ ràng.

Từ/ Cụm từ	Mức độ trang trọng	Ví dụ
So long as/ As long as	Không trang trọng	I’m happy to help you with your homework, so long as you promise to pay attention in class. (Tôi sẵn lòng giúp bạn làm bài tập về nhà, miễn là bạn hứa sẽ chú ý trong lớp.)
Provided that/ Providing that	Trang trọng	The company will offer you a job, provided that you pass the interview. (Công ty sẽ đề nghị bạn một công việc, với điều kiện là bạn vượt qua buổi phỏng vấn.)

Suppose/Supposing & What if

Bên cạnh các cấu trúc câu điều kiện tiếng Anh cơ bản, bạn có thể tìm hiểu thêm về một số từ hoặc cụm từ thay thế cho “If” trong câu. Trong đó, “Suppose” và “Supposing” gợi mở một tình huống giả định, khuyến khích người nghe cùng tưởng tượng. “What if” cũng có chức năng tương tự nhưng thường chỉ dùng trong câu hỏi, nhằm khơi gợi ý kiến và suy nghĩ của người khác về một tình huống cụ thể.

Ví dụ về câu hỏi trong câu điều kiện tiếng Anh:

• Suppose you won the lottery, what would you do with the money? (Giả sử bạn trúng số, bạn sẽ làm gì với số tiền đó?)
• What if the plan doesn’t work? (Nếu kế hoạch không thành công thì sao?)
• Supposing it rains tomorrow, will we still go hiking? (Giả sử trời mưa vào ngày mai, chúng ta có còn đi leo núi không?)

Các lưu ý khi sử dụng mệnh đề If trong tiếng Anh

Để sử dụng câu điều kiện trong tiếng Anh hiệu quả, ngoài việc nắm vững ngữ pháp, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng để đảm bảo câu văn chính xác và phù hợp với ngữ cảnh giao tiếp.

• Lựa chọn đúng loại câu điều kiện phù hợp với từng tình huống, loại 0 dành cho sự thật hiển nhiên, loại 1 cho khả năng trong tương lai, loại 2 cho giả định không có thật ở hiện tại và loại 3 cho giả định không thể xảy ra trong quá khứ.
• Trong câu điều kiện trong tiếng Anh loại 2, dù chủ ngữ là gì, “were” thường được dùng thay cho “was” để nhấn mạnh tính giả định của tình huống.
• Khi mệnh đề If mang nghĩa phủ định (If + not), ta có thể thay thế bằng “unless” để diễn đạt tương tự, làm cho câu văn trở nên ngắn gọn và dễ hiểu hơn.

Ví dụ: 

If it doesn’t rain tomorrow, we will go to the beach.

-> Unless it rains tomorrow, we will go to the beach. (Trừ khi trời mưa vào ngày mai, chúng ta sẽ đi biển.)

Cấu trúc câu “Wish” và “Would rather” thường sử dụng câu điều kiện loại 2 và 3 để diễn đạt sự hối tiếc hoặc trách móc về một hành động đã hoặc chưa xảy ra trong quá khứ, thể hiện mong muốn một kết quả khác đã có thể xảy ra nếu hành động đó được thực hiện hoặc không thực hiện.

Ví dụ: 

If I had studied harder for the exam, I would have passed. (Nếu tôi đã học chăm chỉ hơn cho kỳ thi, tôi đã đậu rồi.)

→ I wish I had studied harder for the exam. (Tôi ước gì tôi đã học chăm chỉ hơn cho kỳ thi.)

Cách ứng dụng câu điều kiện hiệu quả trong Writing Task 2

Việc nắm vững cấu trúc và cách làm bài câu điều kiện trong tiếng Anh sẽ giúp người học ứng dụng linh hoạt trong các bài thi, đặc biệt là bài viết IELTS Writing Task 2. Ở phần dưới đây, IELTS Thanh Loan sẽ hướng dẫn cách ứng dụng câu điều kiện trong bài thi Writing IELTS Task 2 nhằm tăng tính thuyết phục cũng như thể hiện khả năng sử dụng ngôn ngữ linh hoạt.

• Sử dụng câu điều kiện loại 2 khi muốn bày tỏ quan điểm, đề xuất giải pháp, hoặc đơn giản là chia sẻ những suy nghĩ về một vấn đề nào đó. Đây đều là những nội dung nổi bật trong phần Writing Task 2.
• Bạn có thể bắt đầu bằng cách nêu quan điểm của mình, sau đó sử dụng câu điều kiện để đưa ra một giả thuyết hoặc tình huống có thể xảy ra nếu quan điểm đó được thực hiện.

Tham khảo: Tổng hợp các điểm ngữ pháp IELTS thường gặp

Nhằm xây dựng nền tảng vững chắc để đạt điểm cao trong các bài thi IELTS Writing Task 2 và sử dụng câu điều kiện một cách thành thạo, bạn có thể đăng ký khóa học IELTS Foundation tại IELTS Thanh Loan. Thông qua khóa học Pre IELTS, bạn không chỉ nắm vững ngữ pháp, bổ sung từ vựng mà còn được hướng dẫn cách vận dụng linh hoạt các cấu trúc câu, bao gồm cả câu điều kiện, nhằm diễn đạt ý tưởng một cách mạch lạc và thuyết phục.

Bài tập về câu điều kiện If kèm đáp án chi tiết

Để giúp bạn củng cố kiến thức và thành thạo hơn trong việc sử dụng các câu điều kiện trong tiếng Anh, dưới đây là một số bài tập thực hành với các loại câu điều kiện khác nhau.

Bài 1: Chọn đáp án đúng để hoàn thành các câu điều kiện sau:

1. If I _____ (win) the lottery, I _____ (travel) around the world.

A. win, will travel

B. won, would travel

C. had won, would have traveled

2. If you _____ (heat) ice, it _____ (melt).

A. heat, melts

B. heated, would melt

C. had heated, would have melted

3. If she _____ (study) hard, she _____ (pass) the exam.

A. studies, will pass

B. studied, would pass

C. had studied, would have passed

4. If I _____ (be) you, I _____ (apologize) to her.

A. am, will apologize

B. were, would apologize

C. had been, would have apologized

5. If they _____ (leave) earlier, they _____ (not miss) the train.

A. leave, will not miss

B. left, would not miss

C. had left, would not have missed

Bài 2: Viết lại các câu sau sử dụng câu điều kiện:

1. He didn’t study hard, so he failed the exam.

2. She doesn’t have a car, so she can’t drive to work.

3. It’s raining, so we can’t go for a picnic.

4. I don’t have enough time, so I can’t learn a new language.

5. He didn’t listen to my advice, so he’s in trouble now.

ĐÁP ÁN

Bài 1: 

1. B

2. A

3. A

4. B

5. C

Bài 2: 

1. If he had studied hard, he would have passed the exam.

2. If she had a car, she could drive to work.

3. If it weren’t raining, we could go for a picnic.

4. If I had enough time, I could learn a new language.

5. If he had listened to my advice, he wouldn’t be in trouble now.

Như vậy, ở bài viết trên, IELTS Thanh Loan đã cung cấp những kiến thức về cấu trúc và cách sử dụng của các câu điều kiện trong tiếng Anh. Bằng cách áp dụng với các thông tin ở trên, các bạn sẽ ngày càng tự tin sử dụng câu điều kiện một cách hiệu quả, đặc biệt là trong các bài viết IELTS Writing Task 2.

Nếu bạn muốn nâng cao kỹ năng và kiến thức tiếng Anh, hãy đăng ký tham gia các khóa học Tiếng Anh IELTS online tại IELTS Thanh Loan. Với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, phương pháp sáng tạo và lộ trình cá nhân hóa, chúng tôi sẽ giúp bạn chinh phục mục tiêu IELTS một cách dễ dàng và hiệu quả.